EN
1200-cü ilə az qalmış Asiyanın qərbində böyük bir güc doğulmağa başlamışdı. Avropalıların tatarlar, Asiya xalqlarının isə moğollar adlandırdığı bu qəbilənin ən nəzərəçarpan xüsusiyyətləri arasında daim ətrafa yayılmaq, keçdiyi hər yeri istila etmək və çoxlu qan tökmək vardı.
Moğolların qərb istiqamətində yayılmağa başlaması ilə Türküstan ərazisi hədəfə çevrilmişdi. Bu ərazidəki türk boyları moğollara qarşı mübarizə aparmaqla yanaşı, mərhələli şəkildə qərbə köç etməyə başlamışdılar.
Moğolların şər əməlləri və istilası səbəbindən qərb istiqamətində köçə başlayan türk boylarından biri də Qayılar idi. Qayılar 20 min çadır olaraq başladıqları və 40 ildən artıq davam etmiş köç səfərlərinin sonunda Söyüd və Domaniçə 400 çadırdan ibarət olaraq çata bilmişdilər.
Bu tarixî romanda Qayı elinin qədim türk yurdu Türküstandan başlayaraq Söyüd və Domaniçə qədər uzanan dastanabənzər köç səfərlərinin bütün dayanacaqları, Rum sərhədindəki fəaliyyətləri və Ərtoğrul bəyin 93 illik həyat hekayəsi bütün təfərrüatı ilə təsvir edilmişdir.