Ortaçağda Entelektüeller

Bir tarih kitabını ilk basımından 27 yıl sonra hiç değiştirmeden yeniden yayınlamak kendini beğenmişlik olarak gözükebilir. Ama ben, bu kitapta sunulan ortaçağ okul ve üniversite âlemi kavrayışının esasının yıpranmadığını düşünüyorum. Tam tersine bana, bu denemenin ana bakış açısı 1957’den bu yana sürekli teyit edilmiş ve zenginleşmiş gibi geliyor. Bu bakış açısı ifadesini öncelikle “entelektüel” kelimesinde bulmaktadır; “entelektüel” kelimesinin, dikkati kurumlardan insanlara, fikirlerden toplumsal yapılara, uygulamalara ve zihniyetlere kaydırmak; ortaçağdaki üniversite olgusunu uzun dönem (longue durée) içine yerleştirmek gibi bir yararı vardır. Bu kitabın yayınlanışından bu yana “entelektüel” veya “entelektüeller” hakkındaki incelemelerin çok rağbet görmesi yalnızca bir moda meselesi değildir, olmamalıdır. Jacques Le Goff, 1984 20. yüzyıl tarihçiliğinde çığır açan Annales ekolünün en önde gelen isimlerinden Jacques Le Goff, bu küçük ama temel öneme sahip kitapta Batı’da entelektüel tipi ile üniversitenin bir arada ilerleyen doğum ve evrim süreçlerini anlatırken, alışılmış “Ortaçağ/Rönesans” zıtlığına karşı önerdiği “Uzun Ortaçağ” kavramını bilim, eğitim ve genelde fikir üretimi alanlarında temellendiriyor. Ortaçağda Entelektüeller’in İş Bankası Kültür Yayınları’nda yapılan gözden geçirilmiş bu yeni basımında, Jacques Le Goff’un 1984’te kaleme aldığı, ilk basımdan beri geçmiş 27 yılı da özetleyen önemli önsözü ve eserin 2000’deki basımına eklenen kapsamlı kaynakça da yer alıyor. Jacques Le Goff (1924-2014) uluslararası ün kazanmış ortaçağ tarihçilerindendir. Annales ekolünün en önemli temsilcilerinden olan Le Goff Fransa’nın seçkin okullarından École des hautes études en sciences sociales’in (EHESS) başkanlığını Fernand Braudel’den devralmıştır. Tarihi Dönemlere Ayırmak Şart mı? (2016); Avrupa’nın Doğuşu (2008); Ortaçağ Batı Uygarlığı (2003); Gençlere Avrupa Tarihi (1997) gibi kitapları Türkçeye çevrilmiştir.