Zadig

“Rip Van Winkle”, bir Amerikan Bağımsızlık Savaşı hikâyesi. Dağlarda gezinirken hayaletlerin ikram ettiği içkiden içip yirmi yıl boyunca uykuya mahkûm olan Winkle nihayet uyanıp kasabasının yolunu tutar. Ama her şeyi yerli yerinde bulabilecek midir?

1780’lerde Hollandalıların yaşadığı ücra bir vadide geçen “Başsız Süvari” hikâyesindeyse Connecticutlı, batıl inançlı bir okul öğretmeni olan Ichabod Crane’le karşılaşıyoruz. Bir Alman askerinin hayaleti, başsız bir süvari, Crane’e musallat olur. Başsız Süvari, Amerikan Bağımsızlık Savaşında kaybettiği kafasını aramak için geceleri keşfe çıkmaktadır.

Amerikalı yazar Washington Irving’in 1820’de yayımlanan “Başsız Süvari” ve “Rip Van Winkle” Amerika’nın ilk masalları arasında yer alır. Hâlâ okunmaya devam eden bu iki hikâye İngiltere’de yazılmıştır.

Charles Dickens’ın Bir Noel Şarkısı adlı novellasına da ilham veren Irving, Poe, Longfellow, Melville gibi yazarları cesaretlendirmiştir. Rip Van Winkle’ı, Ichabod Crane’i ve Başsız Süvari’yi Amerikan kültüründe sürekli atıfta bulunulan önemli bir yere sahiptir.Aydınlanma Çağı düşünürlerinden Voltaire’in felsefi romanı Zadig, doğruluktan sapmayan bilge bir adamın başına gelenlerin öyküsüdür. Erdemli, iyi niyetli, zeki ve ahlaklı bir insan olan Zadig’in başına, bir insanı mükemmel kılabilecek tüm bu özelliklerinden dolayı pek çok felaket gelecektir. Babil’den kaçmak zorunda kalır, sevdiği kadının peşinden yollara düşer ve her yerde zulümle, kötülüklerle karşılaşsa da bunlardan bir şekilde sıyrılmayı bilir.

Voltaire bu uzun anlatıya kendi yaşamını yansıtmış, düşünceleri yüzünden oradan oraya sürgün edilişinin hikâyesini yazmıştır. Erdem arayışı üzerine yazılmış en iyi anlatılardan biri olan Zadig, yayımlanışının üzerinden iki yüz elli yıl geçmesine rağmen etkileyiciliğini hiç kaybetmemiştir.