Tarix Şumerdə Başlayır

Samuel N. Kramer ömrünü şumer tarixini öyrənməyə həsr edib. Kramer Şumerin tarixdə ən qədim siyasi qurum olmasını sübut edib. O, şumer miflərinin öyrənilməsini elm kimi formalaşdırıb. Şumer ədəbiyyatının mahiyyətini, tarixi məzmununu, estetik qavramını sələflərindən – müəllimlərindən, müasirlərindən – çiyin-çiyinə çalışdığı həmkarlarından və xələflərindən – tələbələrindən fərqli şəkildə izah edib və bununla da 4-5 min il əvvəlki Şumer ədəbiyyatını 2 min il, 3 min il ondan sonrakı, hətta bugünkü ədəbiyyatın təməli, başlanğıcı və estetik məfkurə mənbəyi kimi təqdim edib. O, şumerlər haqqında bir neçə kitabın müəllifidir. «Şumerlər: tarixləri, mədəniyyətləri və xarakterləri», «Şumerlərin bic tanrısı Enki», «Şumer mifologiyası», «Tarix şumerdə başlayır» və. s. Müəllif otuz doqquz tarixi, bəşəri hadisə və faktın ilk dəfə şumerdə yazıya alındığını bildirir və o səbəbdən də, kitabını «Yazılı tarixdə otuz doqquz ilk» adlandırıb. Kitab 1956 və 1959-cu illərdə çap olunub və ilk adı «Şumer gil lövhələrindən» olub. Daha sonra araşdırmalarını davam etdirən Kramer yeni ilklər tapıb və 1989-cu ildə əsərin üçüncü nəşrinə nail olub. Kramerin fikrincə, tarixdə ilk ikipalatalı məclis, ilk yeniyetmə özbaşınalığı, ilk farmakopeya, ilk diplomatik yazışma, ilk layla, hətta ilk rüşvət şumerlərdə yaranıb. Tədqiqatçı şumerdə insan haqqı və hüququnun tanındığı qənaətinə gəlib. Çünki şumerlərə aid arxeoloji qazıntıların arasında lövhələrə həkk olunmuş müqavilələr, vəsiyyətnamələr, veksellər, qəbzlər, məhkəmə qərarları və s. tapılıb.