AZ
1954-cü ildə Macarıstanın cənub-şərqində, Rumıniya sərhədi yaxınlığındakı kiçik *Gyula* şəhərində anadan olan *László Krasznahorkai, doğma bölgəsinə bənzər ucqar kənd mühitini ilk romanında — *“Sátántangó”*-da (1985; azərbaycanca tərcüməsi “Satantango”, 2012) təsvir edib. Roman Macarıstanda böyük ədəbi hadisəyə çevrilmiş və müəllifin parlayış əsəri olmuşdur. Əsər kommunizmin süqutundan az əvvəl Macarıstan kəndində tərk edilmiş kolxozda yaşayan kasıb sakinlərin həyatını güclü bədii dildə canlandırır. Sükut və gözlənti hökm sürür, ta ki, hamı tərəfindən ölü bilinən karizmatik **Irimiás* və onun sirdaşı *Petrina* qəfil peyda olana qədər. Gözləyən sakinlər üçün onlar sanki ümidin və ya Qiyamət gününün elçilərinə çevrilir. Kitabın adındakı “şeytani” element onların qul təbiətində və hiyləgər Irimiás-ın həm təsirli, həm də aldadıcı davranışlarında təcəssüm edir. Roman boyunca hamı bir möcüzə gözləyir — lakin bu ümid əsərin əvvəlində verilən Kafka sitatı ilə dərhal sarsıdılır: “Elə o halda, onu gözləyə-gözləyə əldən verəcəyəm.” Roman 1994-cü ildə rejissor *Béla Tarr* ilə əməkdaşlıqda unikal filmə çevrilmişdir.
Amerikalı tənqidçi *Susan Sontag* isə çox keçmədən *Krasznahorkai-ni “apokalipsisin müasir ustadı” adlandırdı. Bu qiymətə o, yazıçının ikinci əsəri — *“Az ellenállás melankóliája”* (1989; *“The Melancholy of Resistance”, 1998) ilə gəldi. Burada, Karpat vadisindəki kiçik bir Macar şəhərində baş verən qrotesk hadisələrdə gərginlik daha da artır. İlk səhifədən etibarən oxucu — antipatik *Pflaum* xanımla birlikdə — başgicəlləndirici fövqəladə vəziyyətin içinə düşür. Qorxulu əlamətlər hər yerdədir. Hadisələrin mərkəzində isə şəhərə gələn sirli bir sirk dayanır; onun əsas “attraksionu” nəhəng balinanın cəsədidir. Bu müəmmalı və qorxunc mənzərə dağıdıcılıq və zorakılıq dalğası doğurur. Hərbi qüvvələrin xaosu dayandıra bilməməsi diktator çevrilişi üçün zəmin yaradır. Yuxuvari səhnələr və qrotesk personajlarla *László Krasznahorkai* nizam və xaos arasındakı amansız mübarizəni ustalıqla təsvir edir. Bu dəhşətdən heç kim qaça bilmir.
*“Háború és háború”* (1999; “War & War”, 2006) romanında isə *Krasznahorkai* diqqətini Macarıstan sərhədlərindən kənara yönəldir. Təvazökar arxiv işçisi *Korin, həyatının son hərəkəti kimi, Budapeştin kənarından Nyu-Yorka gedərək bir anlıq dünyanın mərkəzində yer almaq istəyir. O, arxivdə döyüşdən qayıdan igidlər haqqında bənzərsiz gözəllikdə qədim bir epos tapmışdır və onu dünyaya tanıtmağı qarşısına məqsəd qoyur. **Krasznahorkai*-nin nəsri bu əsərlə birlikdə onun imzasına çevrilən üsluba — nöqtəsiz, uzun və burulğanlı cümlələrlə axan sintaksisə — çevrilir.
