1 İyun Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü, uşaqların hüquqlarının qorunmasını və rifahının təmin edilməsini diqqət mərkəzinə alan beynəlxalq bir gündür. Bu günün qeyd olunması, uşaqların sosial, iqtisadi və mədəni hüquqlarının tanınması və qorunması üçün vacibdir. Uşaqların hüquqlarının müdafiəsi və onlara qarşı zorakılığın qarşısının alınması üçün cəmiyyətin bütün təbəqələrinin diqqətinin cəlb edilməsi məqsədi daşıyır.
Tarixi və Mənşəyi
Mənşəyi: Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü ilk dəfə 1 İyun 1950-ci ildə qeyd olunmağa başlandı. Bu günün təsis edilməsi təşəbbüsü 1949-cu ildə Parisdə keçirilən Beynəlxalq Demokratik Qadınlar Federasiyasının toplantısında irəli sürülmüşdür.
Beynəlxalq Səviyyədə: Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT) və digər beynəlxalq təşkilatlar da bu günü uşaqların hüquqlarını və rifahını təbliğ etmək üçün istifadə edir.
Məqsədləri
Uşaqların Hüquqlarının Qorunması: Bu günün əsas məqsədi uşaqların hüquqlarını qorumaq və onların rifahını təmin etməkdir. Uşaqların sağlam böyüməsi, təhsil alması və zorakılıqdan qorunması üçün çalışmaq vacibdir. Uşaqların hüquqları, Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən qəbul edilən Uşaq Hüquqları Konvensiyasında (1989) geniş şəkildə təsvir olunmuşdur.
Əsas Uşaq Hüquqları
Təhsil Hüququ: Hər bir uşağın təhsil almaq hüququ vardır. Təhsil uşaqların gələcəkdə daha yaxşı imkanlara sahib olmalarına kömək edir və onların potensiallarını tam şəkildə inkişaf etdirmələrini təmin edir.
Sağlamlıq Hüququ: Uşaqların sağlamlıq xidmətlərinə çıxış hüququ vardır. Bu, onların fiziki və psixoloji sağlamlığının qorunması üçün vacibdir.
Qorunma Hüququ: Uşaqlar zorakılıqdan, istismardan və laqeydlikdən qorunmaq hüququna malikdirlər. Onların təhlükəsiz mühitdə böyümələri təmin edilməlidir.
İştirak Hüququ: Uşaqlar öz həyatlarını təsir edən qərarlarda iştirak etmək hüququna malikdirlər. Onların fikirlərinə və baxışlarına hörmət edilməlidir.
Ailə və Baxım Hüququ: Uşaqların ailə mühitində böyümək və valideynlərinin qayğısını görmək hüququ vardır. Valideynləri olmayan uşaqlar üçün isə alternativ qayğı sistemləri mövcuddur.
Maarifləndirmə: Cəmiyyətin uşaqların hüquqları və onların qarşılaşdığı problemlər haqqında məlumatlandırılması.
Zorakılığa Qarşı Mübarizə: Uşaqlara qarşı hər cür zorakılığın qarşısını almaq üçün tədbirlər görmək və bu mövzuda cəmiyyətin hər səviyyəsində həssaslığı artırmaq.
Qeyd Olunması
Tədbirlər və Proqramlar: Bu gün dünya miqyasında müxtəlif tədbirlər və proqramlar vasitəsilə qeyd olunur. Bu tədbirlərə maarifləndirmə kampaniyaları, seminarlar, şənliklər və təhsil proqramları daxildir.
Dövlət və Qeyri-Hökumət Təşkilatları: Həm dövlət qurumları, həm də qeyri-hökumət təşkilatları uşaqların müdafiəsi günü ilə bağlı tədbirlər təşkil edir və uşaqların hüquqlarının müdafiəsi ilə bağlı müxtəlif layihələr həyata keçirir.
Media və İctimaiyyət: Kütləvi informasiya vasitələri bu günün əhəmiyyətini geniş ictimaiyyətə çatdırmaq üçün xüsusi proqramlar hazırlayır və uşaqların hüquqları mövzusunda məlumat yayır.
Əhəmiyyəti
Uşaqların Gələcəyi: Uşaqların hüquqlarının qorunması, onların sağlam və təhlükəsiz şəraitdə böyüməsi üçün vacibdir. Bu, gələcəkdə daha ədalətli və bərabər bir cəmiyyətin formalaşmasına kömək edir.
İnkişaf və Rifah: Uşaqların hüquqlarının təmin edilməsi, onların inkişafı və rifahı üçün fundamental əhəmiyyətə malikdir. Uşaqların sağlam, təhsilli və xoşbəxt böyüməsi, cəmiyyətin ümumi inkişafına da müsbət təsir göstərir.
Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü, uşaqların hüquqlarının qorunması və onların rifahının təmin edilməsi üçün qlobal səviyyədə önəmli bir gündür. Bu gün, uşaqların qarşılaşdığı problemlərə diqqət çəkmək və onların daha yaxşı bir gələcəyə sahib olmaları üçün cəmiyyətin bütün səviyyələrində səyləri artırmaq üçün vacib bir fürsətdir.