AZ
1. Ceyn Ostinin ən böyük dəstəkçilərindən biri də atası idi
Ostin 1775-ci il dekabrın 16-da İngiltərənin Oksfordşir əyalətinin Stiventon şəhərində anadan olub. O, ruhani Corc Ostin və Kassandra Ostinin qızı olaraq dünyaya gəlib. Səkkiz uşaqlı bir ailənin ikinci övladı idi. Onun əlyazmalara marağı atasının geniş kitabxanası sayəsində başlayıb.
Təhsil almadığı vaxtlarda maraqlarını inkişaf etdirmək üçün atasının aldığı yazı materialları ilə maraqlanırdı. Atası daha yaxşı təhsil almaq üçün qızlarını internat məktəbinə göndərirdi.
Jane Austen 1797-ci ildə sonradan “Qürur və Qərəz” kimi tanınan “İlk Təəssüratlar”ı yazanda atası qürurla əsəri nəzərdən keçirmək üçün ingilis naşiri Tomas Kadelə aparır. Cadell kitabı oxumadan rədd etdi. 1810-cu ildə isə qardaşı Henri Londonda fəaliyyət göstərən naşir Tomas Eqertona Ostinin "Ağıl və Hiss" romanını satmağa müvəffəq oldu.
2. Ceyn Ostinin əsərləri anonim olaraq nəşr olunmuşdu
Ceyn Ostinin “Ağıl və Hiss”dən “Emma”ya qədər yazdığı əsərləri heç vaxt öz adı ilə yayımlanmadı. “Qürur və Qərəz” kitabı “A Lady” imzasını daşıyarkən “Qürur və Qərəz” kimi növbəti əsərləri “Qürur və Qərəzin yazarı” imzası ilə nəşr olundu.
Ostinin anonim qalmağı seçməsinin səbəbi qadın yazarların o dövrlərdə yaxşı qarşılanmaması idi. Yazarkən narahat edilməmək, işləri haqqında sual verilməməsi üçün kağızlarını gizlədirdi. Ceyn Ostin ölümündən sonra həqiqi mənada tanındı.
3. “Qürur və Qərəz” romanının adına Fanny Burneynin “Cecilia” romanı ilham verdi
Ostin kitabının adı olaraq “Qürur və Qərəz”i seçərkən Fanny Burney tərəfindən yazılan “Cecilia” romanından ilham almışdı. “Qürur və Qərəz” ifadəsi Burneyin kitabının son paraqrafında böyük hərflərlə üç dəfə təkrarlanmışdı.
4. Sevgi evliliyinə inanırdı, amma heç vaxt evlənmədi
Müəllifin personajlarının bir çoxu həyatlarında böyük bir sərbəstliyə sahibdirlər. Ostin mütəxəssisləri onun da könül işlərində ənənələrə qarşı gəldiyini söyləyirlər. 1801-ci ildə ailəsi Bata köçdükdən bir il sonra o, maddi cəhətdən imkanlı olan uşaqlıq dostu Harris Bigg Witherdən evlilik təklifi aldı. Ostin əvvəlcə təklifi qəbul etdi, lakin sonra tərəddüd etdi. O zaman onun 27 yaşı var idi, hələ nəşr olunan kitabları yox idi. Tezliklə “qız qurusu” kimi tanınacaqdı. O, təklifi rədd etdi və daha sonra qardaşı qızına sevgidən başqa heç bir səbəbdən evlənməməsi barədə xəbərdarlıq etdi: "Sevgisiz bir evlilikdən başqa hər şeyə dözülə bilər."
5. Ceyn Ostin yazmağa 10 il ara vermişdi
Ostinin romanlarından başqa onun yazılarının çox az hissəsi sağ qalmışdır. İddia olunurdu ki, Ceynin böyük bacısı Kassandra onun "cəmiyyət tərəfindən xoş qarşılanmayan sərt fikirlərini" gizlətmək üçün mətnləri məhv edib. Buna görə də müəllifin həyatında mühüm mərhələləri, motivasiyaları və ya emosional dəyişiklikləri izləmək kifayət qədər çətindir.
1801-ci ildə Bata köçən Ostin ailəsi 1805-ci ildə ataları Corcun ölümü ilə viran qaldı. Ostinlərin daim hərəkət etməsi ilə Ceynin yazı vərdişləri də əhəmiyyətli dərəcədə pisləşdi. Əvvəllər kifayət qədər məhsuldar olan Ceyn Ostin 1801-ci ilə qədər üç romanını tamamlamışdı. Lakin işindəki nizamsızlıq ucbatından 10 ilə yaxın əsərlər yazmaqda çətinlik çəkib. Ceyn qardaşı Edvardın evinə köçənə və həyatını stabilləşdirənə qədər karyerasını davam etdirmədi.
6. Əlyazmalarını nizamlamaq üçün iynələrdən istifadə edirdi
Ostin yazıçıların həyatını asanlaşdıran makina, kompüter kimi cihazlara sahib deyildi. Əlyazması üzərində düzəlişlərini iynə ilə edirdi ki, bu çox uzun və ağrılı bir proses idi.
7. Evdə pivə hazırlamaqda bacarıqlı idi
Pivə öz dövründə ən çox seçilən içki idi, Ostin də digər ailə üzvləri kimi öz pivəsini evdə istehsal edə bilirdi. Onun ixtisası bir az şirin dad üçün bəkməzdən hazırlanmış ladin pivəsi idi. Eyni zamanda bal şərabı da hazırlamağı sevirdi. Bacısına belə demişdi: “Bu il bal yoxdur, bu, bizim üçün pis xəbərdir. Hazırkı bal şərabımızı ehtiyatla istifadə etməliyik. İyirmi qalonumuzun demək olar ki, bitdiyini görmək məni üzür. On dörd qalonun necə bu qədər uzun müddət davam edə biləcəyini başa düşə bilmirəm.”
8. O, acgöz oxucu idi
Ostin acgöz oxucu idi. O, Aleksandrr Pope və Samuel Consonun əxlaqi esselərinə heyran idi. Həmçinin fransız və qotik romanları oxuyurdu.
9. Bəziləri onun ölümünün zəhərlənmədən olduğuna inanır
Ceyn Ostin altı romanından yalnızca dördünün nəşr olunduğunu görə bildi. 18 iyul 1817-ci ildə 41 yaşında həyatını itirdi. Tibb tarixçiləri ölümündən əvvəlki şikayətlərinə əsaslanaraq simptomlarının Addison xəstəliyi və ya Hodgkin limfomasına işarə etdiyini düşünürdülər.
2017-ci ildə Britaniya Kitabxanası fərqli bir nəzəriyyə irəli sürdü. Nəzəriyyə ondan ibarətdir ki, Ostin ya içməli sudan, ya da yanlış dozada dərman qəbulundan zəhərlənmiş ola bilər. Nəzəriyyə Ostinin göz sağlamlığı və dəri dəyişiklikləri ilə bağlı bədnam şikayətlərinə əsaslanaraq irəli sürülüb. Nəzəriyyə ilə razılaşmayanlar sübutların qeyri-kafi olduğunu və xəstəliyin ölümün səbəbi olduğuna inanmaq üçün eyni dərəcədə bərabər səbəblər olduğunu iddia edirlər.
10. Məhkəmə zallarında Ceyn Ostinə dəfələrlə istinad edilmişdi
Elektrik ədəbiyyatından Metyu Birkold qeyd edib ki, münsiflər Ceyn Ostinin əsərləri ilə maraqlanıblar.
Birkhold hakimin yazılı qərarında Ostinin adından və ya sözlərindən istifadə etdiyi 27 hadisəni tapmağı bacardı. Beləliklə, Ostin məhkəmə qərarlarında önə çıxan qadın yazıçılar klubuna daxil oldu. O, Meri Şelli və Harper Li ilə ilk üçlükdə yer alır.
Birkholdun fikrincə, hüquqşünaslar insan münasibətləri və sinif fərqləri ilə bağlı məsələləri izah etmək üçün tez-tez Ostinin adını bir növ stenoqram kimi istifadə edirlər. Qərarların yarısı “Qürur və Qərəz”in açılış xəttindən istifadə edir:
“Böyük sərvətə malik subay kişinin mütləq özünə arvad tapmaq istəyəcəyi hamıya məlumdur”.
