AZ
Uşaqlar dünyanı tanımağa başladığı ilk gündən etibarən daxili yaradıcılıq enerjisi ilə yaşayırlar. Onlar hər gördüklərini sual edir, hər səsi araşdırır, hər məkanı öz xəyallarına uyğun dəyişdirirlər. Bu təbii maraq uşağın düşüncə prosesinin ən önəmli hissəsidir və məhz bu səbəbdən yaradıcılığın erkən yaşlardan dəstəklənməsi müstəsna əhəmiyyət daşıyır. Yaradıcılıq sadəcə rəsm çəkmək və ya hekayə yazmaq deyil — bu, uşağın dünyanı necə qavradığını, problemləri necə həll etdiyini, hisslərini necə ifadə etdiyini müəyyən edən fundamental bir bacarıqdır.
Bu bacarıqların formalaşmasında kitabların rolu həqiqətən əvəzolunmazdır. Uşaq kitabı əlində tutduğu andan etibarən başqa bir aləmə daxil olur: gah vulkanların partladığı səhralara gedir, gah sehrli məktubların uçduğu qalalara səyahət edir, gah da kiçik bir qəhrəmanın gözündən gündəlik həyatı kəşf edir. Hər yeni hekayə uşağın beynində yeni yollar açır. Fantastik əsərlər təxəyyülü genişləndirir, macəra dolu kitablar cəsarət hissi oyadır, məntiq yönümlü hekayələr analitik düşüncə qabiliyyətini gücləndirir. Şəkilli kitablar isə vizual dünyanı daha parlaq və zəngin şəkildə təqdim edərək uşağın müşahidə gücünü artırır.
Bəzən bir kitab uşağın həyatında dönüş nöqtəsi olur. Məsələn, böyük qəhrəmanlarla tanış olan uşaq öz içində də güclü, ağıllı və mərd olmaq istəyi tapır. Yaxud sehrli dünyalarla tanış olan uşaq öz oyunlarında fantastik məkanlar qurmağa başlayır. Kitablar uşağın daxili səsini oyadır və ona öz ideyalarını kəşf etmək üçün ilham verir.
Oyunlar isə bu xəyalların həyata keçdiyi yerdir. Lego konstruksiyaları uşaq üçün sadəcə plastik parçalar deyil — onlar kosmik şəhərlərə, qüllələrə, gizli laboratoriyalara çevrilə bilir. Puzzle-lar balacanın diqqətini gücləndirir, məntiqini inkişaf etdirir və motivasiya hissini artırır. Hekayə kartları uşağa öz nağıllarını yaratmağa imkan verir — qəhrəman seçir, hadisə qurur, son yazır. Rol oyunları isə ən yaradıcı məkanlardandır: burada uşaq həm aktyor, həm yazıçı, həm də rejissordur. O, başqa bir insan kimi düşünməyi, hiss etməyi və davranmağı öyrənir ki, bu da empati və emosional intellektin formalaşmasında mühüm rol oynayır.
Bu cür fəaliyyətlər uşağın özünə inamını da artırır. Uşaq bir konstruksiyanı tamamlamaqla “bacardım” hissini yaşayır, səhv edəndə yenidən cəhd etməyi öyrənir, yeni bir fikir ortaya atanda isə öz yaradıcılığının dəyərini hiss edir. Bu isə gələcəkdə onun akademik, sosial və emosional inkişafına birbaşa təsir edir.
Bugünkü kitab mağazalarında — xüsusilə də uşaq bölmələrində — yaradıcılığı dəstəkləyən çox sayda kitab və oyun mövcuddur. Şəkilli ensiklopediyalar uşağın dünyagörüşünü genişləndirir, fəaliyyət kitabları onun əl bacarıqlarını inkişaf etdirir, məşhur uşaq seriyaları isə oxuma vərdişini gücləndirir. Oyun bölməsində qurma dəstləri, təxəyyül yönümlü rol oyunu aksesuarları, məntiq tapmacaları və interaktiv nəşrlər uşağın həm düşünmə, həm də yaratma bacarıqlarını paralel şəkildə dəstəkləyir.
Valideynlər üçün ən yaxşı yanaşma kitab və oyunu birlikdə seçməkdir. Məsələn, uşaq sehrli dünyaları sevirdirsə, ona həm fantastik bir kitab, həm də həmin mövzuya uyğun bir oyun dəsti seçmək yaradıcılığını ikiqat gücləndirə bilər. Oxuduğu hekayəni oyunda yenidən qurmaq uşağın həm yaddaşını, həm məntiqini, həm də təsəvvürünü gücləndirir.
Nəticə etibarilə, yaradıcılıq genetik olaraq gələn bir xüsusiyyət deyil — düzgün mühitlə, kitablarla, oyunlarla və motivasiya ilə formalaşan bir bacarıqdır. Biz uşaqlara doğru imkanlar yaratdıqca onların daxili dünyası böyüyür, daha rəngarəng və daha zəngin olur. Bir kitab vermək, bir oyun təklif etmək, bir aktivlik üçün vaxt ayırmaq… Bunların hamısı balacanın gələcəyinə qoyulan dəyərdir. Çünki yaradıcılıq gələcəyin ən güclü supergücüdür — və hər uşaq bu gücə sahib ola bilər.
