Köməkçi

XX əsrin ən sirli ədəbi dühalarından biri kimi qiymətləndirilən Robert Valser Kafka və Musilin ədəbi məktəbindən bəhrələnmişdir. Yozef Marti uzun çəkən işsizlik dövründən sonra mühəndis və ixtiraçı Karl Toberin yanında iş tapır. Di gəl ki, bütün sərmayəsini kimsənin maraqlanmadığı qəribə icadlarına yatıran Tobler əslində iflasın kandarındadır. Robert Valserin dərc etdirdiyi Köməkçi oxucunu XX əsr modernizminin ilk böhranlı illərinə aparır. Valser 1908-ci il tarixli bu ikinci romanında bağlılıq və nizam kimi insani ehtiyacların get-gedə lüks halını almağa başladığı bir dövrün ictimai münasibətlərini unudulmaz Yozef Marti xarakterinin vasitəsilə hekayələşdirir. Valser təkcə maddi olaraq deyil, mənəvi dəyərləri ilə də sürətlə qaçılmaz iflasa doğru sürüklənən bir burjua ailəsini bu ictimai münasibətlərin mərkəzinə yerləşdirərkən, süqutu hazırlayan səbəbləri mühakimə etmir. Valseri maraqlandıran insandır. Köməkçi müasir dövrlərin yeni ictimai nizamında köhnənin süqutunu yaşayan, ona məruz qalan və ağırlığı altında əzilən sadə insanlardan söz açır, onların hislərini dilə gətirir