AZ
Bəzi kitablar var ki, zamanın, coğrafiyanın və dillərin sərhədini aşaraq milyonlarla, hətta milyardlarla oxucunun qəlbinə yol tapıb. Bu əsərlər təkcə ədəbiyyat deyil, mədəniyyətin, fəlsəfənin, tarixin və insan düşüncəsinin də aynasına çevrilib. Budur, dünya üzrə ən çox oxunan və təsirli olmuş əsərlərdən bəziləri:
1. Migel de Servantes – “Don Kixot”
İspan ədəbiyyatının incisi sayılan bu əsər idealizmlə realizm arasındakı mübarizəni təsvir edir. Don Kixotun xəyali qəhrəmanlıq axtarışları həm güldürür, həm düşündürür. Bəşəri dəyərləri, xəyalları və insan psixologiyasını dərindən əks etdirən ölməz bir romandır.
2. J.R.R. Tolkien – “Üzüklərin Hökmdarı”
Fantastik ədəbiyyatın şah əsəri sayılan bu trilogiya üzük qardaşlığının xeyirlə şərin mübarizəsindəki epik yolçuluğunu təqdim edir. Zəngin dil və mifik dünya ilə yazılmış bu əsər bir çox nəsli ilhamlandırıb. Təkcə ədəbiyyatda deyil, kinematoqrafiyada da iz qoyub.
3. Antuan de Sent Ekzüperi – “Balaca Şahzadə”
Sadə üslubu ilə uşaqlara, dərin mənaları ilə böyüklərə xitab edən bu əsər insan münasibətləri və həyatın mənası üzərinə düşüncələr təqdim edir. Balaca Şahzadənin planetlərarası səyahətləri simvolik məna daşıyır. Hər yaşda insanın özünü tapa biləcəyi unikal bir hekayədir.
4. C.K. Roulinq – “Harri Potter və Fəlsəfə Daşı”
Bu kitabla başlayan sehrli dünya milyonlarla oxucunun uşaqlığını formalaşdırıb. Harri Potterin Hogvartsdakı ilk ili və sirli kəşfləri ilə dolu bu əsər yeni dövr fantastikasının əsasını qoyub. Seriya bütövlükdə ədəbiyyat və kino tarixində inqilab yaradıb.
Bilbo Beqqinsin təhlükəli və maraqlı macərası ilə başlayan bu hekayə "Üzüklərin Hökmdarı"na zəmin yaradır. Sadə və yumor dolu üslubu ilə həm böyüklər, həm uşaqlar üçün eyni dərəcədə cəlbedicidir. Klassik fantaziya ədəbiyyatının ilkin və ən parlaq nümunələrindəndir.
6. Aqata Kristi – “On Zənci Balası”
Aqata Kristinin bu əsəri detektiv janrının zirvəsidir. On nəfərin təcrid olunmuş adada bir-bir yoxa çıxması oxucunu sonadək gərginlikdə saxlayır. Sürpriz sonluğu ilə oxucunu heyrətə salan bu roman dünya üzrə milyonlarla nüsxə ilə satılıb.
7. Corc Oruell – “Heyvanıstan”
Bu alleqorik əsər siyasi totalitarizmi və inqilab sonrası gücün korrupsiyasını sərt şəkildə tənqid edir. Heyvanlar üzərindən qurulan bu sistem simvolik olaraq insan cəmiyyətini əks etdirir. Qısa olsa da, təsiri illərdir davam edən güclü bir əsərdir.
Distopik janrın ən məşhur əsərlərindən olan bu roman azadlığın yox olduğu bir dünyanı təsvir edir. “Böyük Qardaş” simvolu ilə tanınan əsər nəzarət və manipulyasiya mövzusunda klassik sayılır. Hər dövrdə aktuallığını qoruyan ciddi bir xəbərdarlıqdır.
İnsanın öz yolunu tapması və arzularının ardınca getməsi ideyasını daşıyan bu roman fəlsəfi mesajlarla zəngindir. Sadə, ancaq düşündürücü üslub oxucunu dərindən təsirləndirir. Bir çox oxucu bu kitabı həyatını dəyişən əsər kimi xatırlayır.
10. Jose Mauro De Vasconcelos – “Şəkər Portağalı”
Zezé adlı bir uşağın gözü ilə uşaqlıq, yoxsulluq və sevgi ehtiyacı təsvir olunur. Kitab həm duyğusal gücü, həm də sosial mesajları ilə yadda qalır. Braziliya ədəbiyyatının ən sevilən və oxunan əsərlərindən biridir.
11. Luis Kerol – “Alisa Möcüzələr Ölkəsində”
Alisanın fantastik dünyadakı səyahəti absurd və məntiqsiz qaydalarla doludur. Əsər uşaq ədəbiyyatı kimi görünsə də, dərin fəlsəfi və dil oyunları ilə böyükləri də cəlb edir. Fantaziya və yumorun mükəmməl sintezidir.
12. Ceyn Ostin – “Qürur və Qərəz”
İngilis ədəbiyyatının incilərindən olan bu roman ailə, sosial status və sevgi mövzusunu ustalıqla işləyir. Lizi Bennet və cənab Darsi arasındakı münasibət ədəbiyyat tarixinin unudulmaz hekayələrindəndir. Romantika və satiranın vəhdəti bu əsəri zamanla ölməz edib.
13. Dan Brown – “Da Vinçi Şifrəsi”
Tarix, dini simvollar və sürətli süjet bu əsərdə bir araya gəlir. Professor Robert Langdonun baş rolda olduğu bu triller oxucunu bir an belə buraxmır. Dəqiq araşdırmalarla zənginləşdirilmiş süjet romanı bestsellerlər siyahısına daşıyıb.
14. Con Steynbek – “Siçanlar və Adamlar”
Amerikada Böyük Depressiya dövründə iki dostun həyat mübarizəsi təsvir olunur. Sadə dildə yazılmış bu əsər dostluq, insanlıq və tənha həyat mövzularına toxunur. Steynbekin ən təsirli və emosional romanlarından biridir.
Ədalətsizlik və insan ləyaqəti mövzusunu işləyən bu möhtəşəm əsər XIX əsr Fransasında baş verir. Jan Valjanın islah olunma hekayəsi oxucunu dərin düşüncələrə sövq edir. Hüqo bu romanla ədəbiyyatda sosial ədalətin gücünü göstərib.
16. Emili Bronte – “Tufanlı Yoxuşlar”
Gərgin ehtiras və intiqamla dolu bu əsər iki nəsil boyunca davam edən mürəkkəb münasibətləri əks etdirir. “Uğultulu Təpələr”dəki atmosfer romanın emosional dərinliyini artırır. Klassik ingilis ədəbiyyatının unikal nümunəsidir.
17. Şarlotta Bronte – “Ceyn Eyr”
Yetim qız Ceyn Eyrin müstəqillik və sevgi axtarışı bu əsərin əsas xəttini təşkil edir. Güclü qadın obrazı ilə dövrünün cəmiyyətinə meydan oxuyur. Romanda romantika ilə yanaşı sosial tənqid də ön plandadır.
18. Syuzan Kollinz – “Aclıq Oyunları”
Totalitar rejim və sağ qalmaq uğrunda mübarizə bu gənclər romanını dünya miqyasında məşhurlaşdırıb. Ketnis Everdin obrazı güclü qadın qəhrəmanların simvoluna çevrilib. Gənc yetkin janrının müasir klassiklərindəndir.
19. Fyodor Dostoyevski – “Cinayət və Cəza”
Raskolnikovun əxlaqi dilemma və vicdan əzabı ilə dolu hekayəsi insan psixologiyasını dərindən araşdırır. Bu əsər yalnız cinayət deyil, həm də tövbə və qurtuluş haqqında dərin fəlsəfi əsərdir. Rus klassikasının şah əsərlərindən biridir.
Qəfil başlayan korluq epidemiyası cəmiyyətin real üzünü üzə çıxarır. Saramago bu əsərdə insan təbiətinin ən qaranlıq və ən işıqlı tərəflərini qarşılaşdırır. Nobel mükafatı laureatı olan müəllifin ən çox tanınan və oxunan romanıdır.
Bu siyahı sübut edir ki, yaxşı ədəbiyyat sərhəd tanımır və hər dövrdə öz oxucusunu tapır. Bu əsərlər təkcə hekayə deyil, insanlığın dəyərlərini, duyğularını və xəyallarını əks etdirən güzgüdür. Oxuduqca dəyişir, dəyişdikcə daha çox oxumaq istəyirik.
