AZ
Yəhudi əsilli holland filosof Spinoza yeni dövr fəlsəfəsinin ən görkəmli nümayəndələrindəndir. Rasionalist və panteist filosof möhtəşəm bir metafizik sistem yaradıb. Onun fəlsəfəsi Tanrının mövcudluğunu mümkün sayır. Avropalı sufi kimi tanınan Spinoza müqəddəinsan həyatı yaşayıb. Lakin din xadimləri ona nifrət bəsləyirdi. Ölümündən sonra əsərləri yandırıldı, bu əsərləri oxuyanlar isə təqiblərə məruz qaldı.
Spinoza filosofların filosofudur. O, heyrətamiz dərəcədə gözəl və parlaq bir metafizik sistem yaradıb, bu sistemin nə bizi əhatə edən obyektiv gerçəkliyə, nə də subyektiv təcrübəyə əsaslanması məsələni daha da maraqlı edir. Spinoza qatı dindar olsa da, heç bir dinə sitayiş etmirdi. Onun fəlsəfəsi Tanrı ideyası ilə doludur, özü də mömin həyatı yaşayıb, bununla belə, sağlığında bütün dini təlimlərin nümayəndələri ona nifrət edib, ölümündən sonra isə əsərləri qaralanıb, zor gücünə təqib edilib və yandırılıb.